Shah Ismail I Nhà_Safavid

Bức tranh nhan đề Shah Ismail I, do môn đồ của Gentile Bellini, thế kỷ 16, Uffizi Gallery, Florence

Xuất thân của Shah Ismail, người lập ra triều đại, còn trong vòng tranh luận: ông không nói tiếng của nòi giống ông, và từ nhỏ ông đã thạo hai thứ tiếng[29]. Vài học giả cho rằng ông lai các chủng tộc Turkic, Iran, và Hy Lạp vùng Pontik,[27] trong khi những người khác đoán rằng ông không có dòng máu Turkic[29] và là hậu duệ đích truyền của giáo trưởng Sheikh Safi al-Din. Nếu thế, thì ông là người trưởng dòng cuối cùng của dòng tu Safaviyeh, trước ngày các trưởng dòng thành hoàng đế. Lúc thiếu thời, Ismail được biết là một người dũng cảm, có sức thu hút quần chúng, và sùng đạo theo tín điều của hệ phái Shi’a. Ông tin rằng ông thuộc dòng dõi thần nhân, và trên thực tế được tôn thờ bởi các giáo đồ Qizilbash của ông. Năm 1500 Ismail xâm lăng xứ láng giềng Shirvan để báo thù cái chết của cha ông, Sheik Haydar, bị giết năm1488 bởi vua Shirvan lúc ấy là Farrukh Yassar. Sau đó, Ismail tiếp tục chinh phục, lấy được thành Tabriz vào tháng 7 năm 1501, và tại đấy làm lễ đăng quang, xưng là Shāh của Azerbaijan,[30], Shahanshah của toàn Iran[31] rồi cho đúc tiền tên ông, tuyên bố hệ phái Shi’a là tôn giáo chính thức trong lãnh thổ của ông.

Một năm sau chiến thắng ở Tabriz, Ismail tuyên cáo rằng phần lớn Ba Tư là lãnh thổ của ông, và trong vòng 10 năm lập được kiểm soát hoàn toàn trên các vùng đất này. Ngay các vua nhà Ottoman cũng đã chào ông là: vua của các vùng đất Ba Tư, truyền nhân của vua JamshidKaykhusraw[32][33][34]. Thành Hamadan, cố đô của đế quốc Media rơi vào tay ông năm 1503, các thành ShirazKerman năm 1504, NajafKarbala ở Iraq năm 1507, tỉnh Van năm 1508, Baghdad năm 1509, và Herat (Afghanistan), cũng như phần lớn miền Đại Khorasan, năm 1510. Năm 1511, người Uzbek phía đông bắc, do khả hãn Muhammad Shaybani lãnh đạo, bị ông đánh đuổi chạy xa về phía bắc, qua bên kia sông Oxus. Người Uzbek sau đó thỉnh thoảng vẫn tấn công vào Khorasan, nhưng đế quốc Safavid giữ được vùng này.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Nhà_Safavid http://concise.britannica.com/ebc/article-9377424/... http://www.iranica.com/newsite/articles/v13f3/v13f... http://www.iranica.com/newsite/articles/v8f1/v8f10... http://www.iranica.com/newsite/index.isc?Article=h... //dx.doi.org/10.1080%2F00210862.2013.784516 //dx.doi.org/10.1080%2F00210867408701463 //dx.doi.org/10.1163%2F002249910X12573963244449 http://www.iranicaonline.org/articles/safavids https://books.google.com/books?id=fH1pvM0AdNIC&pg=... https://books.google.com/books?id=gzpdq679oJwC&pg=...